Με την Δικαστική Μεσολάβηση παρέχεται η δυνατότητα στους πολίτες να επιτύχουν αποτελεσματικότερη επίλυση των διαφορών τους, χωρίς προσφυγή στη δικαστηριακή διαδικασία.
Η προσφυγή στη Δικαστική Μεσολάβηση είναι προαιρετική, ώστε κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να προσφεύγει στον κατά τόπο αρμόδιο δικαστή-μεσολαβητή, υποβάλλοντας γραπτώς το αίτημά του. Η διαδικασία περιλαμβάνει ξεχωριστές και κοινές ακροάσεις και συζητήσεις των μερών και των πληρεξούσιων δικηγόρων τους, με το μεσολαβητή δικαστή, ο οποίος και μπορεί να απευθύνει στα μέρη μη δεσμευτικές προτάσεις επίλυσης της διαφοράς. Παρέχεται η ευχέρεια στα δικαστήρια πρώτου ή δεύτερου βαθμού, να καλούν τα μέρη να προσφύγουν στη δικαστική μεσολάβηση για την επίλυση της διαφοράς τους και ταυτόχρονα να αναβάλλουν την εκδίκαση της υπόθεσης, σε σύντομη δικάσιμο. Στην εν λόγω διαδικασία ελλειίψει λεπτομερών ρυθμίσεων γίνεται ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων του ν. 3898/2010 για τη Διαμεσολάβηση, κατά συνέπεια με την προσφυγή στην Δικαστική Μεσολάβηση:
α) διακόπτεται η παραγραφή και η αποσβεστική προθεσμία ασκήσεως των αξιώσεων,
β) τηρούνται οι διαδικαστικοί κανόνες που παρέχουν τα εχέγγυα τήρησης της εμπιστευτικότητας των πληροφοριών και
γ) η συμφωνία, στην οποία κατέληξαν τα μέρη, αποτελεί εκτελεστό τίτλο, κατ’ ανάλογη εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 904 παρ. 2 περ. γ’ ΚΠολΔ.
Η διαδικασία που καθιερώθηκε είναι απλή. Κατ΄αρχάς το ενδιαφερόμενο μέρος ενημερώνει το Δικαστή προφορικά, για την υπόθεσή του. Αυτό κρίθηκε αναγκαίο προκειμένου να ελεχθεί, εάν το αντικείμενο είναι δεκτικό Μεσολάβησης, η εξουσία διαθέσεως των μερών κλπ. Κατόπιν υποβάλλεται αίτηση, όπου ο ενδιαφερόμενος περιγράφει συνοπτικά την υπόθεσή του. Στο φάκελο που καταθέτει, υποχρεωτικά περιέχει τα στοιχεία του ‘’αντιδίκου’’ του, καθώς και τον αριθμό του τηλεφώνου του. Ο Δικαστής επικοινωνεί με το άλλο μέρος τηλεφωνικώς και του ορίζει ημέρα και ώρα συνάντησης, εντός μιας εβδομάδας . Την καθορισμένη ημέρα, όταν προσέρθει ο ‘’καθού ΄΄αντίδικος με τον πληρεξούσιο δικηγόρο του, ενημερώνεται για το είδος της διαδικασίας και τις δυνατότητες που του παρέχει, ενώ και ο ίδιος εκθέτει τις απόψεις του. Ακολουθεί συνήθως μια κοινή συνάντηση των μερών, κατά την οποία γίνεται προσπάθεια να ανευρεθεί λύση, που να ικανοποιεί και τα δυο μέρη. Μπορεί να ακολουθήσουν και περισσότερες συναντήσεις. Εφόσον βρεθεί κοινά αποδεκτή λύση, οι πληρεξούσιοι δικηγόροι των μερών συντάσσουν ένα Πρακτικό Συμβιβασμού. Τα Πρακτικό, υπογράφεται από τα μέρη, τους πληρεξουσίους δικηγόρους τους και το Δικαστή Μεσολαβητή. Το πρωτότυπό του Πρακτικού κατατίθεται στη Γραμματεία, μαζί με ένα παράβολο του Δημοσίου 20 ευρώ.
Δεδομένων των ανωτέρω, τα μέρη μπορούν να προσφύγουν στην Δικαστική Μεσολάβηση για να επιλύσουν την διαφορά τους με συμφωνία με την βοήθεια ενός δικαστή που είναι διορισμένος στο κατά τόπον αρμόδιο Πρωτοδικείο, ενώ στην Διαμεσολάβηση τα μέρη επιλέγουν από κοινού τον Διαμεσολαβητή τους από τον δημόσιο κατάλογο των διαπιστευμένων διαμεσολαβητών που τηρείται στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (www.ministryofjustice.gr), καθώς επίσης και τον τόπο και τον χρονο διεξαγωγής της.