Ο θεσμός της Διαιτησίας εξασφαλίζει στα μέρη την ταχεία διευθέτηση των εμπορικών διαφορών σε αποκλειστικά σύντομες προθεσμίες σε αντίθεση από την χρονοβόρα διαδικασία των τακτικών δικαστηρίων. Οι διαιτητικές αποφάσεις εκδίδονται σε μικρό χρονικό διάστημα και χωρίς μεγάλο οικονομικό κόστος, δεδομένου ότι η αμοιβή για την διαιτησία καθορίζεται αναλόγως της αξίας της απαίτησης και βάση του ειδικού πίνακα του ΚΠολΔ.
Στην διαιτησία (όπως αυτή ορίζεται στον ΚΠολΔ, αρ.867 επ.) μπορούν να υπάγονται όλες οι διαφορές ιδιωτικού δικαίου, αν τα μέρη που τη συνομολογούν έχουν την εξουσία να διαθέτουν ελεύθερα το αντικείμενο της διαφοράς. Εξαιρούνται οι διαφορές που έχουν σχέση με την παροχή εξαρτημένης εργασίας.
Τα μέρη μπορούν να υπάγουν σε διαιτησία ακόμη και μελλοντικές διαφορές αλλά στην περίπτωση αυτή απαιτείται η συμφωνία να είναι έγγραφη και αναφέρεται σε ορισμένη έννομη σχέση, από την οποία θα προέλθουν οι διαφορές. Η συμφωνία για διαιτησία μπορεί να γίνει ακόμη και ενώπιον του δικαστηρίου κατά τη συζήτηση της υπόθεσης. Διαιτητές μπορούν να οριστούν ένας ή περισσότεροι, καθώς και ολόκληρο δικαστήριο. Αν με τη συμφωνία για διαιτησία δεν ορίζονται οι διαιτητές ή ο τρόπος του ορισμού τους, το κάθε μέρος ορίζει ένα διαιτητή. Αν οι διαιτητές είναι περισσότεροι και με τη συμφωνία για διαιτησία δεν ορίζεται διαφορετικά, οι διαιτητές οφείλουν να ορίσουν τον επιδιαιτητή. Ο ορισμός διαιτητή από κάποιο από τα μέρη, ο ορισμός επιδιαιτητή από τους διαιτητές, ή ο ορισμός των διαιτητών ή του επιδιαιτητή από τρίτον δεν ανακαλείται.
Η βασική διαφορά της διαιτησίας σε σχέση με την διαμεσολάβηση είναι, ότι το διαιτητικό δικαστήριο στο τέλος της διαδικασίας εκδίδει την διαιτητική απόφαση ενώ κατά το πέρας μιας επιτυχούς διαμεσολάβησης τα μέρη καταλήγουν σε συμφωνία. Ο ουδέτερος τρίτος, δηλαδή, διαμεσολαβητής βοηθά τα μέρη να διαπραγμετευτούν και να οδηγηθούν σε μία κοινά αποδεκτή και βιώσιμη λύση σε σχέση με την μεταξύ τους διαφορά, χωρίς αυτός να αποφασίζει για λογαριασμό τους.
